ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΙΛΙΑΔΑ

Έπη (ή επική ποίηση) : πολύστιχα αφηγηματικά ποιήματα με ηρωικό χαρακτήρα.

Ιλιάδα κ Οδύσσεια : τα αρχαιότερα έπη της ευρωπαϊκής  λογοτεχνίας. Συντέθηκαν στο δεύτερο μισό του 8^ου αι.πΧ. Πρώτα η Ιλιάδα (γύρω στο 750 π.Χ) και μετά η Οδύσσεια. Η Ιλιάδα (15.693 στίχοι ) είναι μεγαλύτερη από την Οδύσσεια κατά 3.500 στίχους. Χωρίζεται κι αυτή σε 24 ραψωδίες, τις οποίες δηλώνουμε με ένα κεφαλαίο γράμμα.

    Ο Τρωικός πόλεμος, στον οποίο αναφέρεται η Ιλιάδα έγινε στο τέλος της Μυκηναϊκής εποχής (12^ος αι. πΧ), δηλ.4 αιώνες πριν την εποχή σύνθεσης της Ιλιάδας. Συνεπώς, ο ποιητής αγνοεί πολλά στοιχεία της τότε εποχής και τα συμπληρώνει με στοιχεία που αφορούν τη δική του εποχή (τη Γεωμετρική). Έχουμε έτσι τους αναχρονισμούς.  

Άρα, η ιλιαδική  πραγματικότητα είναι μια σύνθεση στοιχείων ιστορικών ( της μυκηναϊκής αλλά και της γεωμετρικής εποχής ) και φανταστικών , αφού το έπος είναι πρωτίστως ποίηση και στόχος του ήταν μάλλον να τέρψει παρά να πληροφορήσει. Γι’ αυτό και δεν πρέπει να αντιμετωπίζουμε την Ιλιάδα ως ιστορικό σύγγραμμα.

Θέμα της Ιλιάδας: η «μηνις» (=θυμός, οργή) του Αχιλλέα με τον αρχιστράτηγο των Αχαιών Αγαμέμνονα με αφορμή τη μοιρασιά λαφύρων. Η λέξη «μηνις» είναι και η πρώτη λέξη του έπους. Ο θυμός αυτός έχει ως αποτέλεσμα την αποχώρηση του Αχιλλέα από τον πόλεμο και τις ήττες των Αχαιών. Θα επιστρέψει όμως αργότερα. Αυτά συμβαίνουν κατά το 10^ο έτος του πολέμου και διαρκούν 51 ημέρες, οι οποίες αποτελούν το χρονικό παρόν του έπους.

Περιεχόμενο της Ιλιάδας: ο 10χρονος Τρωικός πόλεμος, που παρουσιάζεται μέσα από αναφορές στο παρελθόν, αναδρομές, εγκιβωτισμούς αλλά και προαναγγελίες για το μέλλον.

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ ΚΑΙ ΙΛΙΑΔΑΣ

ΟΔΥΣΣΕΙΑ 1.     Ως προς το θέμα: -ναυτικό παραμύθι σε παράξενους τόπους με εξωπραγματικά όντα -κλίμα ειρηνικό 2. Ως προς την πολιτική και κοινωνική οργάνωση: -ο θεσμός της βασιλείας παρακμάζει -ήρωες όλων των κοινωνικών στρωμάτων -εμφανίζονται πολιτικά σώματα που έχουν αποφασιστικό ρόλο δίπλα στο βασιλιά (π.χ γερουσία Φαιάκων, συνέλευση Ιθακησίων) -μετάβαση σε μια νεότερη εποχή 3. Ως προς τους θεούς: -καθιερώνεται στον Όλυμπο κάποια ηθική τάξη -έχουν πάθη αλλά όχι τόσο πρωτόγονα 4. Ως προς τους ήρωες: -Οδυσσέας: καρτερικός, επίμονος, έξυπνος, στηρίζεται περισσότερο στο μυαλό του 5.Ως προς το ύφος: -αφηγηματικό

ΙΛΙΑΔΑ -ηρωική δράση σ’έναν πραγματικό κόσμο -κλίμα πολεμικό -ακμή του θεσμού της βασιλείας -κλειστή αριστοκρατική τάξη -στις στρατιωτικές συνελεύσεις οι απλοί στρατιώτες μόνο ακούνε κι επευφημούν. Όταν διαφωνούν τιμωρούνται(βλ. Θερσίτης Β΄) -παλαιότερη εποχή -εγωιστές και άδικοι -έχουν πρωτογονική εκρηκτικότητα -Αχιλλέας: ορμητικός, με έλλειψη μέτρου, στηρίζεται περισσότερο στη μυική του δύναμη δραματικά πυκνό

Όλα αυτά εξηγούν γιατί πιστεύουμε ότι την Ιλιάδα την έγραψε ο Όμηρος στα νιάτα του ενώ η Οδύσσεια είναι το έργο των γηρατειών.