ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΕΠΙΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ

Αναδρομική αφήγηση: Είναι η αφήγηση που περιλαμβάνει γεγονότα προγενέστερα από το σημείο της ιστορίας στο οποίο βρίσκεται ο αφηγητής.

Αναχρονισμός: Είναι η τοποθέτηση συνηθειών, καταστάσεων, τρόπων κ.λ.π της εποχής του ποιητή στη μακρινή εποχή της υπόθεσης του έπους.

Ανθρωποκεντρισμός: Η θεωρία που υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος είναι το σημαντικότερο ον του σύμπαντος, το κέντρο και ο σκοπός του κόσμου, ότι όλα πρέπει να γίνονται για το καλό του.

Ανθρωπομορφισμός: Η απόδοση ανθρώπινων γνωρισμάτων στους θεούς (στη μορφή και στη συμπεριφορά).

Αριστεία : Η ξεχωριστή ανδρεία που επιδεικνύει ένας πολεμιστής στη διάρκεια της μάχης. Ατομικά κατορθώματα, στα οποία ο ποιητής δίνει θριαμβική διάσταση, για να δημιουργήσει θαυμασμό για τον πολεμιστή.

Άστοχα ερωτήματα : Τα ερωτήματα που δεν  «στοχεύουν» στη διερεύνηση της αλήθειας με  την αναμονή μιας απάντησης  αλλά απορρίπτονται ένα ένα, για να διατυπωθεί στο τέλος με έμφαση η αλήθεια.

Άτη – ύβρη – νέμεση – τίση : Άτη είναι η τύφλωση του νου που οδηγεί τον άνθρωπο στην ύβρη, δηλαδή στην αλαζονική και ασεβή συμπεριφορά του απέναντι στους θεούς, στο ξεπέρασμα του ανθρώπινου μέτρου, που οδηγεί στην αναμέτρηση με το θείο, στην ασέβεια και στην ανυπακοή προς τις εντολές των θεών. Η ύβρη φέρνει τη νέμεση, την οργή των θεών. Τίση είναι η εκδίκηση των θεών, οι συμφορές που στέλνουν στους ανθρώπους ως τιμωρία για την υβριστική συμπεριφορά τους.

Αυτοδικία: η αυθαίρετη τιμωρία του δράστη από τον παθόντα. Σ’ αυτή δεν ήταν αντίθετοι ούτε οι θεοί.

Εγκιβωτισμός: Η μετακίνηση ενός μεγάλου τμήματος της ιστορίας από την αρχή στη μέση της αφήγησης, με μορφή αναδρομικής αφήγησης, που την κάνει ένα πρόσωπο του έργου.

Επική ειρωνεία: Μία τεχνική στην πλοκή του μύθου, που παρουσιάζει κάποιον ήρωα να αγνοεί την αλήθεια, την οποία όμως γνωρίζουν άλλα πρόσωπα του έργου και κυρίως οι ακροατές ή αναγνώστες.

Ενανθρώπιση – επιφάνεια: Ενανθρώπιση ονομάζουμε την εμφάνιση των θεών στους ανθρώπους όχι με την κανονική θεϊκή μορφή τους αλλά με τη μορφή ανθρώπου και χωρίς να γίνει αντιληπτή η θεϊκή ιδιότητά τους. Επιφάνεια ονομάζουμε την  εμφάνιση των θεών με τρόπο που κάνει αντιληπτή τη θεϊκή ιδιότητά τους.

Ηθογράφηση: Είναι η περιγραφή και αξιολόγηση του ήθους  – του χαρακτήρα ενός πρόσωπου. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί δύο βασικές μεθόδους ηθογράφησης: α) τη μέθοδο της άμεσης έκθεσης: ο ίδιος  ο ποιητής δίνει χαρακτηρισμούς του ήρωα, περιορίζοντας έτσι τη δυνατότητα του αναγνώστη να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα. β) τη δραματική μέθοδο: ο ποιητής αφήνει να διαφανούν οι χαρακτήρες των ηρώων μέσα από όσα κάνουν και όσα λένε οι ίδιοι οι ήρωες. Έτσι ο αναγνώστης σχηματίζει τη δική του γνώμη για το χαρακτήρα τους.

Ικεσία: Είναι η θερμή παράκληση, συνήθως για παροχή βοήθειας ή προστασίας. Η συνηθισμένη στάση ικεσίας ήταν να προσπέσει ο ικέτης στα γόνατα και με το ένα χέρι να αγγίξει το γόνατο του ικετευόμενου και με το άλλο το πιγούνι του, εφόσον ο ικετευόμενος ήταν άντρας. Ο ικετευόμενος ήταν δεσμευμένος να εισακούσει  τον ικέτη. 

Νόμος των τριών(Λογοτεχνική τεχνική που συναντάμε και σε άλλα λογοτεχνικά είδη και κυρίως τη δημοτική ποίηση): Ο ποιητής αναφέρεται σε τρία στοιχεία, αφήνοντας για το τέλος το πιο σημαντικό, σύμφωνα με τον αυξητικό νόμο του τρίτου και καλύτερου.

Οικονομία: Ο τρόπος με τον οποίο οργανώνει και παρουσιάζει ο συγγραφέας τα επιμέρους στοιχεία που συγκροτούν την πλοκή του έπους, ώστε αυτά να οδηγούν λογικά και αβίαστα στην προώθηση της δράσης και τη λύση.

Ομηρική παρομοίωση: Διεξοδική και πολύστιχη παρομοίωση. Συνήθως παρομοιάζει ενέργειες των ανθρώπων με φαινόμενα και στοιχεία της φύσης. Έχει τα εξής μέρη: α) αναφορικό μέρος (η εικόνα) που συνήθως εισάγεται με τις λέξεις: σαν, όπως, πώς, καθώς….. β) δεικτικό μέρος ( η αφήγηση) που συνήθως εισάγεται με τις λέξεις: έτσι, όμοια, παρόμοια…. γ) κοινός όρος ανάμεσα στην εικόνα και στην αφήγηση.

Προοικονομία: Η φροντίδα του  συγγραφέα να προετοιμάσει από πριν για όσα θα ακολουθήσουν. Η εκ των προτέρων νύξη για γεγονότα ή καταστάσεις που θα υπάρξουν αργότερα.

Ρητορική ερώτηση: Η ερωτηματική πρόταση  η οποία διατυπώνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να ισοδυναμεί με πρόταση  κρίσης και να κρύβει μέσα της  την απάντηση.

Τυπικά  θέματα  - τυπικοί στίχοι: θέματα ή στοίχοι που επαναλαμβάνονται στερεότυπα αυτούσιοι ή ελαφρά αλλαγμένοι (ο ρόλος τους ήταν πρακτικός: διευκόλυναν την απομνημονευτική διαδικασία των αοιδών).

Υστεροφημία: Η φήμη που συνοδεύει το όνομα κάποιου ανθρώπου και μετά το θάνατό του. Στην  Ομηρική εποχή θεωρούνταν σπουδαίο  ιδανικό και οι άνθρωποι αγωνίζονταν να την κατακτήσουν με πράξεις ηρωικές.